Bu
bir arya, Rinaldo isimli operadan bir parça. Operanın bestecisi George Friedric Handel, güftecisi yani libretto yazarı Giacomo Rossi. İtalyancasının yanında İngilizcesini yazacağım. Keşke basit çeviriyle yetinmeyip biraz da etimoloji yapsaydım, ileride editlerim.
İtalyanca
Lascia ch'io pianga
mia cruda sorte,
e che sospiri
la libertà.
Il duolo infranga
queste ritorte
de' miei martiri
sol per pietà.
İngilizce
Let me weep
my cruel fate,
and sigh for
the liberty.
The mourning infringes
these chains
of my martyrs
for pity's sake.
Türkçe
Ağlayayım kaderime, ve iç çekeyim özgürlüğe.
Matem kırsa bu zincirlerini acılarımın, merhamet aşkına
Bu bir Doğu Katolik (muhetemelen Maruni) ilahisi. Paskalya Cuması, yani İsa Mesih'in çarmıha gerildiği ve öldüğü güne dair. Farz et ki 10 Muharrem Cuma günü günahlara kefaret olarak kurban olan Hüseyin için de söylenmiş olsun. Sözler bir bakıma o hikayeye de uygun. Videoda ise çarmıhta yaşanan on dört hadise belirtilmiş.
Arapça sözler
وا حبيبي وا حبيبي أي حال أنت فيه
من رآك فشجاك أنت أنت المفتدي
يا حبيبي أي ذنب حمل العدل بنيه
فأزادوك جراحًا ليس فيها من شفاء
حين في البستان ليلًا سجد الفادي الإلة
كانت الدنيا تصلي للذي أغنى الصلاة
شجر الزيتون يبكي و تناديه الشفاء
يا حبيبي كيف تمضي أترى ضاع الوفاء
Türkçe okunuşa yakın, olası transliterasyonlardan biri (basitleştirilmiş)
Va habibi! Va habibi! Eyyü hâlin ente fîh
Men reake feşecake ente ente'l müftedî1
Ya habibi eyye zenbi hammele'l adlü benîh2
Fe azadüke cerahan leyse fiha min şifa'
Hîyne fi'l bustani3 leylan secede'l fâdî'l4 ilah
Kaneti'd dünya tusalli lillezi ağna's sala
Şeceru'z zeytuni ebkî ve tünadihi'ş şifa5
Ya habibi keyfe temzî etura dâa'l vefâ'
(KORO)
Va habibi! Va habibi! Eyyü hâlin ente fîh
Men reake feşecake ente ente'l müftedî
Ya habibi eyye zenbi hammele'l adlü benîh
Fe azadüke ceraha leyse fiha min şifa'
Kendimce uydurduğum çevirisi
Vah sevgilim! Vah sevgilim! Ne haldesin?
Seni kim gördü de kahroldu? Sen, sen ki Kurtarıcısın1
Ey sevgilim! Sana ne günah yükledi adaletin çocukları2?
...da şifasız yaralar verdiler
Gece bahçede3 Kurtarıcı4 İlah'a secdede iken ki O'na azıcık dua eden bile en çok dua etmiş olur Zeytin ağacı ağlar, ona şifa diler5 Ey sevgilim! Yokluğun nasıl dolacak, görüyor musun?
1. Müftedi, feda ve fidye ile aynı kökten geliyor ve fidye vererek esaretten kurtulan/kurtaran anlamında. İsa'nın insanlığın günahlarının kefareti/fidyesi olarak kurban olması veya feda olmasına atfen kullanılan bir sıfat.
2. Buradaki ifadenin, "Tanrı (el-Adl, adil) çocuklarına ne günah yükledi ki onlar da afları için senin yaralarını artırdılar" şeklinde yorumlanması daha isabetli olabilir.
3. Arapça ifadesi ile "bostan".
4. Fâdi. 1 numaradakinin fâil hali. Baba'nın kastedildiği açık. 5. "tünadihi'ş şifa'" ifadesinin "ona şifa diler" değil "dudakları (şifah, Türkçede de şifahen olarak kullanımı var) onu çağırır (nida eder, 'tünadihi')" şeklinde yorumlanması daha isabetli olabilir.
